Vaia por diante que coñecer a cidade e gozar de toda a súa oferta turística e de lecer nun só día, mesmo en tres, non é tarefa fácil. E máis se, durante a súa estancia, coincide con algún dos numerosos eventos que se celebran ao longo do ano; aínda peor -ou mellor, segundo se mire- se estamos en festas. O que aquí expomos é só unha suxestión. Lembre que sempre ten a man a Oficina de Turismo, onde recibirá cumprida información sobre o que necesite e acerca do que está a pasar na cidade durante a súa estadía. En todo caso, viaxe só, en parella, en grupo ou mesmo con nenos, a experiencia resultará pracenteira e confiamos en que inesquecible.
Pola MAÑÁ, despois de gozar dun bo almorzo en calquera das cafeterías especializadas neste mester da zona histórica, toca facer unha primeira aproximación a Vilagarcía. E esta non pode ser outra que deixarse levar polas súas rúas e prazas pero, como dicimos por aquí, con sentidiño. A cidade dispón dunha Ruta Histórica que, a través de paneis e a modo de estacións, irá levándoo polos principais puntos de interese. A ruta ten sentido circular, de xeito que pode iniciala por onde queira.
Ao longo da senda verá edificios históricos como a propia casa consistorial; xardíns centenarios como os das prazas de Ravella ou España; e outra praza, a da Independencia, que nos lembra un pasado heroico, xa que aquí levantáronse por primeira vez os galegos contra a invasión francesa, pero tamén as orixes da cidade, pois nela estivo o rolo xurisdicional dos tempos medievais. Observará igualmente un pazo, un convento e unha igrexa que, no seu conxunto, o de Vistalegre, están catalogados como monumento histórico artístico; a cinco minutos do anterior, un castro, o de Alobre, que ao seu singular carácter urbano une o feito de ser un dos máis importantes xacementos arqueolóxicos do Noroeste peninsular. A un paso, o xardín botánico de Valdés Bermejo, con especies traídas de varios lugares do mundo nos anos 30 do século XX. Vén despois a praza de abastos, un edificio singular de 1929, e a outro paso, a antiga praza da Peixería, unha construción digna representante da arquitectura do ferro do século XIX. Un pouco máis aló, a Alameda, o lugar de encontro por excelencia, e sen solución de continuidade, a rúa Valentín Viqueira, antiga rúa do Comercio, e A Baldosa, o centro neurálxico da cidade, outrora praza da Verdura e hoxe espazo cheo de bares e cafeterías e as súas correspondentes terrazas.
A praza de abastos ten un atractivo en si mesmo calquera día, pero lembre que se é martes ou sábado e, por tanto, coincide co mercado, non quedará máis remedio que pulular entre peixes e mariscos, flores e legumes, queixos e embutidos, roupa e calzado, todo no medio do bulicio que crean os que queren vender e os que desexan comprar.
Perderse, no bo sentido da palabra, pola cidade levaralle boa parte da mañá, así que chega o merecido descanso. Pode tomarse o aperitivo na A Baldosa ou as súas rúas contiguas (Romero Ortiz, Méndez Núñez, Juan García, Ou Castro). Para comer pode optar por estas mesmas zonas, especializadas en tapeo, ou por un dos bos restaurantes do centro ou as aforas (consulte “gastronomía”).
Pola TARDE suxerímoslle darse unha plácida camiñada polo paseo marítimo, que ao longo de case dous quilómetros une Vilagarcía con Carril, sempre vendo o mar, nunca un coche. A medio camiño hai unha parada que non debería perderse: o Museo do Ferrocarril. Non é un gran espazo museístico, pois ocupa unha antiga estación, pero si ten un alto valor simbólico: o primeiro ferrocarril de Galicia inaugurouse en 1873 e unía Santiago e Vilagarcía, o seu porto natural. O museo aséntase sobre a estación termo daquel primixenio traxecto. Maquetas, vídeos, xogos para os máis pequenos, convidan o viaxeiro a transportarse a outro tempo.
Tras a visita ao museo, de novo ao paseo marítimo. Carril está a un tiro de pedra. Comezará a ver como o areal está dividido en parcelas marcadas con pedras e estacas. Oiría falar delas: son os famosos viveiros da non menos coñecida Ameixa de Carril. E en canto dea a última curva do paseo, aí a terá: a xoia da coroa, a illa de Cortegada, integrada no Parque Nacional das Illas Atlánticas. O espectáculo dos viveiros, os barcos e o abrazo da ría de Arousa co río Ulla é digno de gozar. Dio a canción: “Se vas a Carril, nada máis chegar, verás Cortegada deitada no mar, deitada no mar / coidando dela van os mariñeiros, van os mariñeiros, nos seus botes de vela”. E se lle coincide cunha posta de sol, será difícil que o esqueza. Así que séntese nunha terraza e tómese algo ou, directamente, se xa é de NOITE, pida a cea, que, se o tempo acompaña, poderá degustar nunha terraza e vendo o mar.
E para rematar o día, unha copa tranquila no mesmo Carril, mirando a baía iluminada, ou ben regrese a Vilagarcía, onde a zona centro, como o porto deportivo ou a avenida da Mariña, dispoñen dunha ampla oferta de lecer nocturno con distintos estilos e para todos os gustos.
Para comezar ben a MAÑÁ, outro almorzo exquisito, neste caso en Carril e mirando de novo ao mar, porque enfronte temos ao noso obxectivo para hoxe: a illa de Cortegada. Por mediación dalgunhas das empresas que ofrecen transporte e visitas guiadas á illa achegarémonos á máis pequena pero tamén á máis accesible, frondosa e máxica das Illas Atlánticas. Para non perdelo: coñecerá a evolución da Corticata que citaba Plinio, as historias de romanos e viquingos, o dominio dun mosteiro, a construción dun hospitaliño e, sobre todo, a comunidade autosuficiente que un grupo de colonos logrou crear aproveitando a auga doce existente na illa combinándoa coa agricultura, o marisqueo e a pesca, todo iso hoxe fosilizado nas ruínas dunhas casas nas que hai pouco máis de cen anos había nenos correndo e lagares, hórreos e cortes de uso comunitario funcionando.
Dous carreiros perfectamente delimitados permitiranlle, sempre sen perder de vista o mar, adentrarse nun bosque de loureiros único en Europa, e aventurar o que puido ser a illa se en 1907 frutificase a idea de construír un palacio para o rei Alfonso XIII, a quen foi doado este territorio por subscrición popular, aínda que o final o monarca optou pola Madalena de Santander. E poderá, por fin, gozar dos seus máis de 800 especies de fungos e as súas árbores de gran porte, incluído a árbore comepedras que terán que descubrir.
Tras a visita, e de volta a Carril, suxerímoslle que, co recordo aínda presente de Cortegada e o paseo polo mar, coñeza a conserveira artesanal de “Os Peperetes”: comprobará de primeira man como un produto recentemente capturado na ría convértese, con mans expertas, noutro delicatessen. Como alternativa á conserveira ten unha adega, Maior de Mendoza, a apenas 3 quilómetros, onde non só verá como se elabora o afamado albariño senón que poderá gozar, mentres o degusta, dunhas inigualables vistas sobre a ría. Despois, aproveite para xantar no mesmo porto de Carril, ben de tapas, ben de restaurante. Calquera solución será boa, porque a calidade e a satisfacción tenas aseguradas.
Pla TARDE, outra proposta ineludible: o pazo de Rubiáns. Leve ben preparados todos os sentidos: un pazo do século XV construído sobre unha torre fortaleza do século XII e despois reformado no XVIII para converterse no palacio que é hoxe, máis próximo a un chateaux francés que a un pazo tipicamente galego. Como consecuencia, os xardíns, tamén de estilo francés, deixaranlle perplexo, non xa pola disposición dos seus macizos, polas árbores centenarias ou o estanque e as súas estatuas, senón tamén, e sobre todo, polos seus máis de 4.500 exemplares de camelias, que por algo o xardín do pazo de Rubiáns conta coa cualificación de Excelencia Internacional da Camelia. E, aínda por riba, todo rodeado de 25 hectáreas de plantación de albariño que, como o propio interior do pazo, tamén poderá visitar. Para terminar poderá degustar un dos seus viños, nunha adega construída no século XVI, ou adquirir algún dos produtos de cosmética elaborados con camelias. Ou as dúas cousas.
Tras esta inesquecible visita, e de volta a Vilagarcía (apenas 4 quilómetros), toca un novo e xusto descanso.
De NOITE, se antes de cear quere gozar do lecer, non dubide en consultar a carteleira do Auditorio, do Salón García ou mesmo das 7 salas de cinema que lle ofrece o complexo que se levanta no porto deportivo. Lembre, en todo caso, que a Oficina de Turismo está sempre ao seu servizo.
PoLa MAÑÁ, animámoslle a saudar esta última xornada desde Vilaxoán, a terceira das vilas e portos que conforman hoxe Vilagarcía de Arousa. Verá a ría desde outra perspectiva, a que ofrece o seu flanco sur. Pode almorzar no porto ou ben achegarse ao hotel-pazo Rial, tamén catalogado como ben de interese cultural e non sen razón, pois é un dos mellores exemplos dos pazos de Galicia que se construíron como dominio dunha vasta extensión de terreo dedicado á explotación agraria. Moi preto de alí, non deixe de visitar a igrexa de Sobrán, un espléndido exemplo do Románico galego, unida a outro pazo de inequívocas reminiscencias medievais, tamén do mesmo nome, Sobrán. A apenas douscentos metros de ambos, ten a oportunidade de visitar unha adega familiar (Eladio Piñeiro), onde, con vistas de novo á ría, poderá comprobar o proceso de conversión dun acio de uvas nun caldo que só se vende por “colección privada”. Tras a visita á adega, regresamos ao centro histórico de Vilaxoán (apenas 300 metros) para coñecer outro pazo, o de Pardiñas, neste caso o contrapunto aos anteriores por ser un palacete netamente urbano.
Tras deambular un intre polas rúas, que gardan soberbios exemplares de arquitectura mariñeira, cos seus característicos patíns, xa estará preto a hora do xantar. Vilaxoán ofrece boas opcións se o que quere é gozar de auténtica comida caseira nun porto de mar.
Pola TARDE, e tendo en conta que é a súa última xornada, propoñémoslle dúas opcións, unha máis relaxada e outra máis activa, segundo o ánimo de cada un. A primeira consistiría en regresar a Vilagarcía e subirse ao tren turístico para obter unha panorámica da cidade desde outro punto de vista ou, simplemente, deixarse levar de novo polas rúas e prazas peonís. Se vostede é dos amantes do “shopping”, saiba que aquí atopará de todo, desde establecementos centenarios a franquías internacionais, pero tamén varias gastrotendas nas que poderá levar ao seu fogar un anaquiño da súa estancia, ben en botella, ben en lata, ben en caixa. Pero, en calquera caso, pura esencia de Vilagarcía e de Arousa.
A outra opción, máis activa, consiste en desprazarse ata Carril para realizar a Ruta Marisqueira. Consiste en remangarse os pantalóns, literalmente, e meterse no mar para coñecer, da man experta das mariscadoras, cal é o proceso produtivo e extractivo das ameixas e berberechos que máis tarde chegarán á súa mesa. Non se preocupe, as mariscadoras facilitaranlle roupa de auga e os apeiros necesarios para, por un momento, converterse nun/a cultivador/a máis. Se lle é posible, despois da ruta non deixe de visitar a lonxa local. Seguro que, entre unha experiencia e outra, a partir dese momento apreciará doutra maneira o que despois pode adquirir nunha praza de abastos ou degustar nun restaurante.
Unha vez concluída a inmersión no mundo (produtivo) do mar, recomendámoslle subirse ao monte Xiabre, a apenas 7 quilómetros de Carril. Alí atopará unha área recreativa, a de Fontefría, en cuxas inmediacións é máis que probable que divise cabalos salvaxes. En Xiabre poderá practicar sendeirismo, pero en calquera caso non pode perderse as súas magníficas vistas: a ría de Arousa en toda a súa extensión, o encontro da ría co río Ulla, a illa de Cortegada, os vales do Salnés (ao sur) e Ullán (ao norte), Carril, Vilagarcía e Vilaxoán formando un todo.
XA poLa NOITE, , e escollese a opción 1 ou a 2, e como fin de festa, #gozar das tapas ou dos restaurantes e, a continuación, tómese algo relaxadamente nunha terraza, mirando ao mar. Pense en todo o vivido nestes tres días. E a ver canto tarda en desexar volver.
