Os petróglifos son unha das representacións máis interesantes da arte prehistórica galega. A estación dos Ballotes, na parroquia de Bamio, é unha das máis importantes e demostra a antigüidade do asentamento de poboación en Vilagarcía de Arousa. Os Ballotes teñen un fácil acceso desde a estrada antiga de Carril a Santiago.
Petróglifo procede das palabras gregas petro (pedra) e glyphus (gravar). Por tanto, un petróglifo é un gravado en pedra. Adoitan representar elementos relacionados coa contorna na que se producen: a paisaxe, os animais (especialmente cervos e en menor medida cabalos, outros cuadrúpedos e serpes), a caza, os astros (representados por círculos e cazoletas) e armas (o home que habita esa paisaxe).
A elección do lugar non é casual: normalmente trátase de rochas horizontais ou lixeiramente inclinadas. E non destacan na paisaxe, aínda que desde elas adóitase admirar unha boa contorna, como é o caso dos Ballotes, o que adoita relacionarse co seu significado como fito: un lugar propicio para a caza, a proximidade dun manancial, un marco xeográfico no límite da zona de cultivo.
A simboloxía dos gravados escápasenos en moitas ocasións, pero hai que ter en conta que nas épocas prehistóricas a arte está habitualmente ligada aos ritos e á relixión. En todo caso, símbolos dos antepasados que habitaron estas terras na Idade do Bronce. Nos Ballotes pódense distinguir tres zonas de inscricións. Cervos de perfil cos cornos de fronte, uns quietos, outro en movemento, un cun ollo e boca –algo pouco habitual na arte rupestre, uns gravados con cincel pétreo e outro con punzón metálico… todo indica que Os Ballotes foi realizado por distintos artistas en distintos momentos.
Na área norte do petróglifo dos Ballotes a figuración animal é substituída polo simbolismo dos círculos. Trátase dunha ducia de cazolas de distintos tamaños que non teñen unha disposición xeométrica concreta, como si é característico de moitos petróglifos. Chama a atención a existencia dunha pía natural a cuxo lado hai un círculo irregular que, no seu interior, contén tres cazolas máis. Ademais desta roca, nas inmediacións hai outras que tamén serviron de base para esta arte rupestre
Moi preto dos Ballotes (apenas 500 metros na marxe esquerda da estrada en dirección a Vilagarcía) áchase outra estación de petróglifos, Meadelo, hoxe moi deteriorada pero cun alto valor cultural, pois está ligada a unha antiga lenda sobre un tesouro, recollida polo historiador Bouza-Brey. Esta sería, pois, “A Pedra do Encanto”.
Segundo a tradición, pola noite de San Xoán unha muller instalaba unha tenda con moitos obxectos de ouro e prata. Ao pasar un home, preguntoulle que obxecto gustáballe máis. El respondeu que as tesoiras de ouro. Se respondese: “Gústame a tenda e máis a tendera”, quedaríase co tesouro completo, pero como non foi así, a tendera maldixo a tan mal observador: “Que che corten os pulmóns con elas”.
Dirección: C/ Os Petróglifos, 19. Bamio (San Xens). 36618 – Vilagarcía de Arousa
E-mail: turismo@vilagarcia.gal
Teléfono: 986 50 12 27 / 647 783 469 (Oficina de Turismo).
Visitas: En calquera momento do ano, pero recoméndase especialmente á tardiña pola incidencia da luz sobre os gravados. Entrada gratuíta. En agosto, coincidindo coas festas patronais, adóitase organizar unha visita nocturna e guiada por expertos, titulada “ Longa noite de pedras” (“Longa noite de pedras”), parafraseando o título da soada obra de Celso Emilio Ferreiro.
